Cannabis, een plant die al eeuwenlang wordt gebruikt voor zowel medische als recreatieve doeleinden, is de laatste decennia steeds populairder geworden. Dit komt vooral doordat we steeds beter begrijpen welke stofjes in de plant zitten en wat ze doen. Deze stofjes, die cannabinoïden heten, spelen een belangrijke rol in hoe cannabis het lichaam beïnvloedt. In deze blog leggen we uit wat cannabinoïden zijn, welke soorten er in cannabis zitten en hoe ze samenwerken met het lichaam om bepaalde effecten te geven. Zodat jij als lezer de tools krijgt om op een bewuste manier te consumeren.
Wat zijn cannabinoïden?
Maar wat zijn cannabinoïden nou eigenlijk? Het is een verzameling aan stofjes die een wisselwerking hebben met het endocannabinoïdesysteem (ECS) in ons lichaam. Dit systeem helpt bij het regelen van allerlei processen, zoals pijn, stemming, eetlust en geheugen. Er zijn drie soorten cannabinoïden: endocannabinoïden, phytocannabinoïden en synthetische cannabinoïden. Endocannabinoïden worden door het lichaam zelf aangemaakt, zoals anandamide (AEA, ook wel de geluksmolecule) en 2-arachidonoylglycerol (2-AG, zorgt voor balans). Phytocannabinoïden komen uit de cannabisplant en de bekendste cannabinoïden die deze bevat zijn tetrahydrocannabinol (THC) en cannabidiol (CBD). Synthetische cannabinoïden worden in laboratoria gemaakt om te gebruiken in onderzoek en te verwerken in medicijnen.
De belangrijkste cannabinoïden in cannabis
THC is de bekendste cannabinoïde omdat het je een high gevoel geeft. Dit komt doordat THC zich vastmaakt aan de CB1-receptoren in de hersenen, waardoor je stemming, eetlust en pijnbeleving veranderen. Zo krijg je bijvoorbeeld de ‘munchies’ of wordt je vrolijker. THC kan helpen bij pijnverlichting, misselijkheid (vooral bij mensen die chemotherapie krijgen), spierkrampen en glaucoom, een oogziekte. Maar het kan ook negatieve bijwerkingen hebben, je kunt er bijvoorbeeld angstig of paranoïde van worden, of een snellere hartslag en problemen met je geheugen krijgen.
CBD werkt anders dan THC, het maakt je namelijk niet high. In plaats van direct aan de CB1-receptoren te binden, beïnvloedt CBD het systeem op een indirecte manier. Zo remt CBD het enzym FAAH, dat anandamide (AEA) afbreekt, een lichaamseigen stof die helpt bij ontspanning, pijnverlichting en stemming. CBD zorgt ervoor dat anandamide langer actief blijft, waardoor je je rustiger en evenwichtiger kunt voelen. Ook bindt CBD zich aan andere receptoren, als serotonine (5-HT1A), vanilloïde (TRPV1) en PPAR-receptoren, die invloed hebben op angst, pijn, ontstekingen en celherstel. Daarom helpt CBD tegen stress, pijn en ontstekingen. Ook blokkeert CBD sommige effecten van THC, wat kan helpen tegen een te sterke high en de negatieve bijwerkingen als angst en paranoia. CBD wordt vaak gebruikt bij epilepsie (zoals bij het Dravet-syndroom), angst, chronische pijn, ontstekingen en slaapproblemen. Mogelijke bijwerkingen van CBD zijn vermoeidheid, diarree en veranderingen in eetlust of gewicht.
CBN ontstaat wanneer THC ouder wordt en afbreekt door blootstelling aan lucht en licht. CBN is licht psychoactief, maar een stuk minder sterk dan THC. Het staat vooral bekend om zijn kalmerende werking en wordt daarom vaak gebruikt als slaapmiddel. Ook kan het helpen bij pijn en het stimuleren van de eetlust. Mogelijke bijwerkingen zijn slaperigheid en duizeligheid.
CBG is de basis voor andere cannabinoïden, zoals THC en CBD. Omdat het meestal maar in kleine hoeveelheden in cannabis voorkomt, wordt er steeds meer onderzoek naar gedaan. CBG heeft antibacteriële, ontstekingsremmende en zenuwbeschermende eigenschappen. Het zou ook kunnen helpen bij glaucoom, omdat het de druk in het oog verlaagt. Er zijn weinig bekende bijwerkingen van CBG, maar het kan een wisselwerking hebben met andere medicijnen.
CBC is een niet-psychoactieve cannabinoïde die vaak vergeten wordt, maar die wel medische voordelen kan hebben. CBC kan helpen bij pijnverlichting, het verminderen van ontstekingen en het stimuleren van de groei van nieuwe hersencellen. Ook werkt het samen met andere cannabinoïden, waardoor ze beter hun werk kunnen doen. Dit wordt het "entourage-effect" genoemd. Er zijn weinig bekende bijwerkingen van CBC.
THCV is een minder bekende cannabinoïde met bijzondere eigenschappen. Zo kan het de eetlust remmen, wat handig kan zijn bij gewichtsverlies. Daarnaast heeft het een positief effect op diabetes en epilepsie. In kleine hoeveelheden werkt THCV als een CB1-remmer en vermindert het de eetlust. In hogere doseringen kan het echter ook een high gevoel geven, net als THC.
Het Entourage-effect
Een van de meest interessante dingen aan cannabinoïden is hoe ze samenwerken om hun effect te versterken. Dit heet het "entourage-effect". Het betekent dat cannabinoïden en terpenen (de stofjes die cannabis zijn geur en smaakt geeft) elkaar beïnvloeden en samen sterker werken dan op zichzelf. Zo kan THC bijvoorbeeld pijn verlichten, maar als er ook (voldoende) CBD bij zit, wordt de high minder heftig en voelt deze meer in balans.
Het endocannabinoïdesysteem heeft twee belangrijke receptoren: CB1 en CB2. CB1-receptoren zitten vooral in de hersenen en het zenuwstelsel en regelen dingen zoals pijn, stemming, eetlust en geheugen. THC bindt zich aan deze receptoren, wat zorgt voor de high en andere effecten. CB2-receptoren zitten vooral in je immuunsysteem en organen en helpen bij ontstekingen en afweerreacties. CBD werkt vooral op deze receptoren en heeft daardoor een ontstekingsremmend effect.
Toekomstig onderzoek en mogelijke toepassingen
Het onderzoek naar cannabinoïden is nog volop bezig en er is nog veel te ontdekken. Wetenschappers kijken naar mogelijkheden zoals bescherming van de hersenen, omdat sommige cannabinoïden misschien kunnen helpen bij ziektes zoals Alzheimer en Parkinson. Er wordt ook onderzoek gedaan naar hoe cannabinoïden kanker kunnen remmen en de bijwerkingen van chemotherapie kunnen verminderen. Omdat ze ontstekingsremmend werken, zouden ze ook gebruikt kunnen worden bij auto-immuunziekten zoals multiple sclerose (ms) en reuma.
Verantwoord gebruik van cannabis
Hoewel cannabis veel voordelen kan hebben, is het belangrijk om er verantwoord mee om te gaan. Begin altijd met een lage dosis, vooral als je nog niet gewend bent aan cannabis, en verhoog het langzaam om te zien hoe je lichaam reageert. Als je gevoelig bent voor THC en niet van het gevoel houdt high te zijn, kun je kiezen voor een product met meer CBD, omdat dit de effecten van THC kan afzwakken. Ook is het mogelijk om pure CBD te roken of op andere manieren te consumeren. Overleg met een arts of specialist voordat je cannabis gebruikt, vooral als je medicijnen slikt of gezondheidsproblemen hebt.
Conclusie
Cannabinoïden spelen een grote rol in hoe cannabis het lichaam beïnvloedt. Door te begrijpen hoe verschillende soorten cannabinoïden werken en hoe ze samenwerken met het endocannabinoïdesysteem, krijgen we een beter beeld van hun medische voordelen. Of het nu gaat om pijnbestrijding, het verminderen van ontstekingen, het verlichten van angst of het beschermen van de hersenen, cannabinoïden hebben veel mogelijkheden voor toekomstige medische toepassingen. Maar om deze voordelen goed te kunnen benutten en eventuele risico’s te verkleinen, is verantwoord gebruik en verder onderzoek essentieel.